“Аргай” шагайн наадгайн хөтөлбөр
Шагай шүүрэх-Тоглогч хөө хуягаа өөд нь шидээд тараасан шагайнаас
атгандаа багтах хэсгийг хаман авч дээш шидсэн сумаа атгасан шагайн
дээрээ тогтоож авна. Шагай хамж атгахдаа бусад шагайнд хүрч, хөндөж
болохгүй ба ойр орчмын шагайнд хүрч хөдөлгөх, атгасан шагайнаасаа
унагавал алдаа гэж үзээд дараагийн хүн шүүрнэ.
Шагай няслах- Тоглогчид шагайг атгаж газар орхиж ижил ижлийг нь
няслан харваж, оносныг авч нааддаг бөгөөд бөг цөг няслах ч гэнэ. Шагай
орхиж эхлэхээс өмнө тоглогчид тоглоомын дүрмийг тохиролцох ба үүнд:
Дэлхий тойрохгүй (няслаж эхэлсэн бол суудал өөрчлөхийг хориглоно),
Нясалсан гараараа авахгүй, Шагайтай гараараа авахгүй, Дашраар нь
няслахгүй, зангахгүй, хаахгүй гэх зэргээр тоглож наадна.
Морь, тэмээ уралдах- Шагайгаа морь, тэмээ болгон цувуулж өрөх бөгөөд
өрсөн шагайнаасаа ард мухар сөөм зайнд уралдах морь, тэмээгээ хойш
нь харуулан зогсооно. Тоглогчид дөрвөн бэрх ээлжлэн орхино.Эхлээд
хаяхад нэг морь, тэмээ буувал өөрийн өөрийн морийг "Морь эргэлээ" гэж
уралдах зүг тийш эргүүлнэ. Хоёр морь буувал морио эргүүлээд цувуулсан
шагайны сүүлчийн шагайтай, гурван морь буувал хоёр дахь шагайтай
гэхчлэн тавьж үргэлжлүүлэн тоглоно.
Шагай таалцах- Шагайгаар таалцаж тоглоход хоёроос дээш тоглогч
оролцох бөгөөд тэд тоглох шагайг (10-аас илүүгүй) хуваан авч түүнээс
нөгөө тоглогчиддоо мэдэгдэхгүй нууцаар хэдэн шагайг атгаж “Би хэдэн
шагай атгав, Мэргэн юм бол мэдээд таагаач, Цэцэн юм бол цээжлээд
хэлээч!” гэж хүүхдүүд харилцан хэлээд тус тусдаа хэдэн шагай атгасны
нийлбэр тоог хэлж онож таасан нь бусдын атгасан шагайг хураан авч
тоглосоор бүх шагайг хураан авсан нь хожно.
Алаг мэлхий - нийт 108 шагайнаас бүрдэх ба учран золгож буй жилтэй
ижил жилтэй хүн, эсвэл түүнтэй ивээл жилтэй хүнээс эхлэн нар зөв тойрон
суусан дарааллаар шоо хаяж тоглоно. Шооны нүдэнд тохирсон шагайг
тоолон авна. Аваад дуусчихсан зүйлийн тоогоор буувал тэр тоотой шагайг
буцааж өрнө. Энэ мэтээр тоглосоор өрсөн шагайг авч дуусахад хэн олныг
авсан нь хождог. Энэ тоглоомд хожсон хүнийг тэр жилдээ аз хийморьтой
байна гэж үздэг.
“Дөрвөн бэрх”,“Бөгж нийлүүлэх” наадгайг тоглуулж сургах багц
хөтөлбөр
